U Galeriji Prve kolonije naive u tehnici slame Tavankutu u četvrtak 3. marta, otvorena je izložba „Tavankut – mesto obnovljenih krstova krajputaša “.
Reč je o postavci 21 fotografije autorke Mateje Milojević na kojojima su prikazani krstovi krajputaši u Donjem i Gornjem Tavankutu, Mirgešu, Čikeriji i pripadajućim atarima koji se nalaze u župi Presvetog Srca Isusovog u Tavankutu. Izložbu je otvorio Ivica Dulić, sekretar lokalnog Hrvatskog kulturno-prosvetnog društva „Matija Gubec“, koje je izložbu organizovalo zajedno sa neformalnim pokretom „Bunjevački put križa“.
Otvaranju izložbe prisustvovala je delegacija Hrvatskog nacionalnog veća u Republici Srbiji predvođena predsednicom Jasnom Vojnić, tavankutski župnik Marijan Vukov, njegov prethodnik Franjo Ivanković, a između ostalih,i delegacija Grada Zaprešića predvođena gradonačelnikom Željkm Turkom tokom svoje dvodnevne posete hrvatskoj zajednici u Republici Srbiji.
„Bunjevački put križa je neformalni pokret verujućeg sveta ovdašnjih Hrvata iz Bačke koji ima nekoliko ciljeva. Prvi je sveobuhvatnija aktualizacija i dublja kontekstualizacija Muke Isusa Hrista, kako bismo na savremeniji način postali svesniji njene ne samo veličine već i značaja za vernike. Drugo, važni su i napori da se Muka Gospodinova materijalizuje u novim umetničkim delima, kako bi relativno potisnuti segmenti sakralne umetnosti u zavičaju nekako zaživeli. Treće, nastoji da izgradi zdravu posvećenost onome što se smatra vlatitim i vrednim u oblasti svetog materijalnog kulturnog nasleđa. A zdravo zauzimanje za svoje želi da nauči nešto o nepoznatom i sačuva isto“, rekao je Tomislav Žigmanov, direktor Zavoda za kulturu vojvođanskih Hrvata u uvodnom tekstu pikazivanja ove izložbe.
„ Križevi krajputaši, kao materijalni simboli Raspetog, ostavljeni nekako po strani od naših interesa – oronuli nemarom, gotovo zaboravljeni, pokazali su se kao odličan primer za to. Količina saznanja o njima – a njih u Subotici i okolini ima više od 200 – retko je prelazila granice porodičnih usmenih priča, a vremenom je znao da izbledi I sjaj njihovog kamena, što je doživelo kulminaciju postepenim uništavanjem i čak i namernim rušenjem. Komunizam i njegovo vreme su tome mnogo doprineli. Sve su to bili razlozi zbog kojih su u „Bunjevačkom putu križa“ odlučili da krenu sa obnavljanjem onihkrstova krajputaša – tih nemih svedoka našeg postojanja u ovoj ravnici – koji su bili jako devastirani ili potpuno uništeni. U okviru ovog kulturno-verskog programa, koji je počeo upravo u ovo vreme 2013. godine, okupio se značajan broj ljudi, koji su odvojili deo svog vremena za bavljenje navedenim aktivnostima. Umetnici – fotograf Avgustin Juriga i umetnik Ante Rudinski – usmerili su svoje umeće na stvaranje opusa na temu Muke: Avgustin je napravio fantastično uspešan serijal fotografija krstova krajputaša, okupljenih u jedinstvenu celinu, set od 16 fotografija pod nazivom “Bunjevački putovi križeva” , a Ante je nacrtao prvi Križni put među bunjevačkim Hrvatima. Grafički dizajner Darko Vuković i grafičar Aleksandar Botić su autori grafičkih 7 motiva krstova krajputaša – ovo je likovna tehnika koja se često koristila u istoriji sakralne umetnosti u svetu, a kod nas je prilično retka. Zalaganjem s. Mirjam Pandžić ponovo je oživeo I stari način pevanja za vreme molitve Križnog puta. Vuković je i autor Križnog puta koji se nalazi u crkvi Presvetog Trojstva u Maloj Bosni. Imamo i knjigu haiku pesama na ovu temu. U našim publikacijama – prije svega nedjeljnicima ‘Hrvatska riječ’ i ‘Zvonik’, objavljeno je na desetine članaka o istoriji konkretnih krstova krajputaša. Održano je i nekoliko predavanja i tribina o ovom fenomenu. Izašla je i jedna knjiga – ‘Bunjevački put križa’, koja u vidu molitvenika na govoru ovdašnjih Hrvata – bunjevačkoj ikavici, iznosi poimanje Isusove muke od strane našeg čoveka i nalazi sličnosti sa njegovom sopstvenom tragedijom, kojom se posredno približava i verovatno bolje razume Njegova muka. Prodajom pomenutih umetničkih dela, traženim dodatnim sredstvima i dobrovoljnim radom stvorena je materijalna osnova za obnovu devastiranih krstova krajputaša.
Naime, u proteklih 10 godina, u okviru ovakvih napora, obnovljeno je tridesetak krstova krajputaša u svim oblastima u kojima živi naš svet. Na području Tavankuta i okoline obnovljeno ih je desetak, zalaganjem nekadašnjeg župnika Franje Ivankovića i brojnim uglednim ljudima okupljenim oko našeg „Bunjevačkog puta križa“! Sve ovo je doprinelo da je Tavankut danas mesto gde nema nijednog od 21 krsta koji ne sija i koji, bar negde, nije okićen cvećem! Međutim, ima ih još nekoliko za podizanje“, navodi se u recenziji.
Posetioci Tavankuta i ljubitelji seoskog turizma mogu da obiđu krstove biciklom, a svi zainteresovani za više informacija i uputstva mogu da se obratite Društvu koje je mapirao ovu biciklističku rutu dugu oko 38 km i uvrstilo je u turističku ponudu mesta.
Izvor: IKA