Radujte se, Metodije i Kirile, naroda slovenskih apostoli i bogomudri učitelji!
(Pripev iz službe Akatista svetih Kirila i Metodija)
Ovogodišnje redovno zasedanje Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne Crkve započeto je 15. maja u Sremskim Karlovcima, jednom od sedišta srpskih patrijarha, a nastavljeno u Beogradu i zvanično završeno 21. maja. Pre nego što će, kao i uvek nakon redovnih zasedanja Sabora, biti objavljeno zvanično saopštenje, iz SPC-a je već drugog dana saborskog zasedanja, tačnije 16. maja, stiglo posebno saborsko saopštenje:
Primivši akt Svetog arhijerejskog sinoda »Makedonske Pravoslavne Crkve – Ohridske Arhiepiskopije« kojim ista prihvata opštepriznati kanonski status, dodeljen joj 1959. godine od strane Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne Crkve, i izražava nadu da će Srpska pravoslavna Crkva bratoljubivo rešavati i rešiti i pitanje njenog konačnog kanonskog statusa, čemu treba da usledi svepravoslavno saglasje i prihvatanje toga statusa, Sveti arhijerejski sabor je odlučio:
– s blagodarnošću Gospodu i s radošću Sabor pozdravlja prihvatanje opštepriznatog kanonskog statusa, a to je status najšire moguće autonomije, odnosno pune unutrašnje samostalnosti, dodeljen još 1959. godine;
– pošto su ovim uklonjeni razlozi za prekid bogoslužbenog i kanonskog opštenja, izazvani jednostranim proglašenjem autokefalnosti 1967. godine, vaspostavlja se puno liturgijsko i kanonsko opštenje;
– vaspostavljanjem jedinstva na kanonskim osnovama i pod uslovima važenja kanonskog poretka na čitavom području Srpske pravoslavne Crkve, dijalog o budućem i eventualno konačnom statusu eparhijâ u Severnoj Makedoniji nije samo moguć nego i celishodan, legitiman i realan;
– u dijalogu o njihovom budućem i eventualno konačnom kanonskom statusu, Srpska pravoslavna Crkva će se rukovoditi samo i isključivo eklisiološko-kanonskim i crkveno-pastirskim načelima, merilima i normama, ne mareći za »realpolitičke«, »geopolitičke«, »crkvenopolitičke« i druge slične datosti ili za jednostrane inicijative i ne podležući ničijim uticajima ili pritiscima;
– i, naposletku, Sabor nema nameru da posle rešavanja statusa uslovljava novu sestrinsku Crkvu ograničavajućim klauzulama u pogledu opsega njene jurisdikcije u matičnoj zemlji i u dijaspori, uz preporuku istoj da pitanje svog zvaničnog naziva reši u neposrednom bratskom dijalogu sa jelinofonim i ostalim pomesnim pravoslavnim Crkvama.
»Liturgija pomirenja«
Ova vest dočekana je s ogromnom radošću na obema stranama, a najbolji dokaz za to su hiljade vernika iz Srbije i Severne Makedonije koji su ispunili svetosavski hram u Beogradu, gde su svetu arhijerejsku liturgiju služili Njegova svetost patrijarh srpski g. Porfirije i Njegovo blaženstvo arhiepiskop ohridski i makedonski g. Stefan, uz sasluženje arhijereja Srpske pravoslavne Crkve i Makedonske pravoslavne Crkve ‒ Ohridske arhiepiskopije. Povodom »Liturgije pomirenja« beogradski nadbiskup i metropolit Stanislav Hočevar uputio je pismo patrijarhu srpskom g. Porfiriju:
Vaša Svetosti,
uvek nas nadahnjuje i svestrano hrani najsrdačnija molitva Bogočoveka Isusa Hrista kada u noći potpune predanosti Ocu i Spasu sveta s apostolima slavi presvetu Večeru i progovara: »Oče sveti, sačuvaj ih u svom imenu koje si mi dao: da budu jedno kao i mi… da svi budu jedno« (Iv 17, 11‒26).
Taj spasonosni glas Isusove ljubavi odzvanja i danas. Zato smo svi mi članovi Beogradske nadbiskupije, pre svega sveštenici okupljeni danas na susretu – veoma srećni i radosni u Gospodu Isusu Hristu dok Vaša Sveta Srpska pravoslavna Crkva slavi »liturgiju pomirenja« i jedinstva sa sestrinskom Makedonskom pravoslavnom Crkvom.
Radujući se u Trojedinom Bogu, čestitamo Vama, Vaša svetosti, kao i svim arhijerejima okupljenim na Saboru.
Želeći Vam poseban Božji blagoslov i snagu Duha s visine, bratski Vas pozdravljamo!
Pečat zaceljivanja rane poluvekovnog raskola bila je poseta Njegove svetosti patrijarha srpskog Porfirija i otačastvenih arhijereja Njegovom blaženstvu arhiepiskopu Stefanu, predstojatelju Makedonske pravoslavne Crkve – Ohridske arhiepiskopije. Dvojica poglavara, uz sasluženje arhijereja dveju sestrinskih Crkava, služili su Svetu arhijerejsku liturgiju 24. maja u Skoplju u Sabornom hramu Svetog Klimenta, na praznik Svetih Kirila i Metodija, apostola slovenskih. Tom prilikom Njegova svetost patrijarh u svojoj je besedi izrekao:
»Sveti arhijerejski sabor je jednoglasno i jednodušno izašao u susret molbi Makedonske pravoslavne Crkve – Arhiepiskopije ohridske, gde Sabor naše Crkve blagosilja i odobrava, prihvata i priznaje autokefalnost. Braćo i sestre, u isto vreme Sveti sabor naše Crkve stavio je u dužnost Sinodu Srpske pravoslavne Crkve i Patrijarhu da zajedno i u saradnji s arhiepiskopom Stefanom i njegovim Sinodom razradi sve tehničko-organizacione detalje i potom će, naravno, odgovarajućim aktom uslediti svečano proglašenje zvaničnim. Posle toga će o tome biti obaveštene sve pomesne pravoslavne Crkve po svom kanonskom redu i poretku i pozvane da i one prihvate autokefalni status Makedonske pravoslavne Crkve – Ohridske arhiepiskopije.
Braćo i sestre, mi smo sigurni da će i sve druge pomesne pravoslavne Crkve s radošću dočekati ovu vest i da će se radovati da raste Gospod naš, da raste Crkva Njegova. Kad delimo plamen ljubavi ne postajemo siromašniji. Naprotiv, plamen se razbuktava u oganj i obuzima čitavo tkivo, biva veći, biva širi. U ovom trenutku i naša srca su ispunjena vašom ljubavlju, vašim molitvama, vašim smirenjem i radošću. Ispunjena blagodaću proširila su se do nebesa, do mere u kojoj sve vas smeštamo u naše srce, u naša srca, u naše molitve koje uznosimo Gospodu da On bude neprestano s vama, a isto tako molimo i vas da nas primite i u molitvama vašim obratite se Gospodu za nas.«
Ova vest dočekana je gromoglasnim aplauzom koji se prelamao Sabornim hramom. Nije bilo sveštenoslužitelja i vernika kojem u tom trenutku nisu krenule suze od radosti koja je ispunila hram i srca svakog verujućeg čoveka. Nakon pola veka raskola, Srpska pravoslavna Crkva i Makedonska pravoslavna Crkva – Ohridska arhiepiskopija, povratile su jedinstvo, zapečaćeno liturgijama u Beogradu i Skoplju, kao izrazima najsvetijeg jedinstva u Telu i Krvi Gospoda našeg Isusa Hrista.