Advent – vreme dvostrukog iščekivanja
Došašće ili advent (lat. adventus = dolazak) je period u crkvenoj liturgijskoj godini, a ujedno je i početak nove liturgijske godine. U rimokatoličkoj liturgiji Advent počinje četiri nedelje pre Božića, na Prvu nedelju Došašća, a završava se 24. decembra, na Badnje veče. Advent je kroz istoriju postepeno postajao vreme pripreme za praznike Rođenja Gospodinovog i Bogojavljenja. To je pre svega priprema za proslavu Utelovljenja, zatim vreme pokore kao priprema za drugi dolazak Hrista u slavi. Tako prvi Hristov dolazak počinje ono što će drugi dovršiti.
Advent kao vreme pripreme, poziv je na obnovu i iščekivanje božićnih praznika. U odnosu na svakodnevni život i rutinu, vreme Adventa je nešto posebno, ispunjeno posebnom radošću i nestrpljenjem. Svedoci tome su ljubičasta boja u liturgiji, s jedne strane je svečana, a sa druge je boja koja izražava patnju i nadu. Svedok posebnosti Adventa je i adventski venac, koji nalazi svoje mesto u crkvama, na trgovima i u domovima, ali venac nije samo dekoracija, lep ukras na stolu, već izraz hrišćanske nade, iščekivanja tokom ovog vremena pripreme. Mise zornice, koje se služe rano ujutru u hladnim zimskim danima, svedoci su priprema i najbolji su izraz budnosti i spremnosti za Hristov dolazak.
Opšti principi o liturgijskoj godini i kalendaru, koji se nalaze u aktuelnom izdanju Rimskog misala, opisuju Advent kao vreme sa dvostrukim značenjem: „to je vreme pripreme za proslavu Božića, u kojem se proslavlja prvi dolazak Sina Božijeg ljudima, a ujedno i vreme u kome se kroz ovaj spomen misli usmeravaju na iščekivanje drugog dolaska Hristovog na kraju vremena“ (usp. ONLGK 39)). Došašće je stoga posebno vreme iščekivanja i nade u kome se susreće Božija ljubav i ostvaruju se mesijanska nadanja izraelskog naroda u Hristovom otajstvu, a s druge strane, Hristovo otajstvo postaje osnova za nadu u konačni Hristov dolazak u slavi. Između „već“ i „ne još“, Advent je mesto i vreme susreta, radosti, iščekivanja i pouzdane nade.
Po svojoj složenosti, vreme Adventa nije vreme koje postoji samostalno. Istorijski gledano, ono je prvenstveno oblikovano kao vreme pripreme za praznik Hristovog Utelovljenja, ali je i u najstarijim sačuvanim liturgijskim tekstovima vidljiva eshatološka dimenzija čekanja Hrista u paruziji. Prvi Hristov dolazak tako počinje ono što će drugi na kraju završiti. U svakom liturgijskom slavlju, a na poseban način u adventskom, koji je istovremeno istorijski i eshatološki, sveukupnost Vazmenog otajstva koje je započelo utelovljnjem, a završiće se u paruziji, na kraju sveta i vremena, dolazi do izražaja. Možda je umesno izdvojiti zanimljivost da su stari lekcionari redovno birali perikopu Hristovog ulaska u Jerusalim (usp. Mt 21,1-9) kao jevanđelski tekst prve nedelje došašća, odlomak koji takođe uvodi u slavlje Velike nedelje. Ovo jevanđelje pokazuje Gospodina koji dolazi u poniznosti i slavi, kao sluga i kao car, odnosno kao čovek i kao Bog. U liturgiji, to je slika celokupne adventske tajne, od prvog Hristovog dolaska, u kome se ispunjavaju mesijanska očekivanja drevnog Izabranog naroda, do slavnog povratka koji će ispuniti nade i očekivanja Crkve i čovečanstva, koje je iskupljeno Hristovom krvlju u vazmenom otajstvu.
Advent – vreme nade i radosnog iščekivanja
Advent slavi početak otajstva otkupljenja koji kulminira u Uskrsu. Došašće stoga nije samo priprema za pomen ili proslavu godišnjice Isusovog rođenja, već je iščekivanje završetka otajstva otkupljenja. Stoga je zanimljivo pogledati neke liturgijske tekstove. Iz Rimskog misala mogu se izdvojiti dva adventska predgovora: „On je već došao uzevši naše smrtno tijelo, ispunio pradavni Božji naum, i otvorio nam put vječnog spasenja: da bismo – kad ponovno dođe u slavi veličanstva – napokon u očitu daru primili ono što sada kao obećano budno čekamo “ (predgovor I). Drugi predgovor: „Njega su naviještali svi proroci, Djevica ga Majka s neizrecivom ljubavlju nosila, Ivan mu pjesmom najavio dolazak i nazočna ga pokazao. On nam daje da se unaprijed radujemo otajstvu njegova rođenja, da nas zateče i budne u molitvi i raspjevane njemu na slavu “ (predgovor II).
Konačno, može se zaključiti da adventsko vreme slavi tri etape istorije spasenja: 1) drevno mesijansko iščekivanje Izabranog naroda, koje se dovršava utelovljenjem, smrću i vaskrsenjem Sina Božijega; 2) sadašnjost spasenja u Hristu, već ostvarenog u svetu, ali još nedovršenog; 3) budućnost spasenja koja će se otkriti u preobražaju sveta na kraju vremena. Hrišćansko postojanje stoga sadrži napetost između početaka i završetka spasenja. Između „već” i „ne još” je vreme nade i iščekivanja. Adventsko vreme je najizvrsnije vreme iščekivanja spasenja jer se u radosnom iščekivanju Rođenja Gospodnjeg Crkva usmerava ka slavnom povratku Gospodina na kraju vremena. Došašće znači živeti u radosti i iščekivanju: dakle, dinamičnom i aktivnom iščekivanju u nadi da se dovrši ono što već poseduje i što je već prisutno. Dakle, čovekovo vreme je iskupljeno Božjim delom koje se utelovilo i stavilo u tok istorije, da bi to vreme postalo vreme istorije spasenja. Najzad, dolazak (lat. adventus) slave Božije označava kraj vremena i početak večnosti.
Izvor: Župa Krista Kralja – Zagreb – Trnje